..:::TeknoCinim:::..

Linux Dağıtımları

Linux Dağıtımları

Linux Dağıtımları 

Dağıtım kavramı, özgür yazılım felsefesinin çok alternatifli dünyasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış, Linux’a özgü bir terimdir. Linux Dağıtımı ile vurgulanan aslında tam bir işletim sistemi olarak çalışır hale gelmiş bir özgür yazılım projeleri topluluğudur.

Bunun için sistemi kullanacak kullanıcı ya da sistemin üstleneceği göreve uygun olarak Linux çekirdeği ve birlikte binlerce özgür yazılım projesi ürünü kullanılarak birlikte çalışacak şekilde bir sistem oluşturulur.
Kullanım yaygınlıkları ve GNU/Linux dünyasına katkılarıyla öne çıkan bazı dağıtımlar vardır:

Ubuntu, Debian, Slackware, Mandriva Linux (Mandrake), Pardus , Red Hat, Fedora Core, SUSE bunlardan bazılarıdır.

Bir Linux sistemi bilgisayara kurulmadan CD-ROM veya USB Bellek üzerinden çalışabilecek şekilde de tasarlanabilmektedir. Bir dağıtımın bu şekilde kullanılabilen sürümüne “Çalışan sürüm” (İngilizce: live version ), kullanıldığı medyalara göre de “Çalışan CD” (Live CD) veya “Çalışan USB” (Live USB) denilmektedir. Bazı dağıtımlar ise sadece çalışan sürümü ile yayınlanmaktadır. Bu alanda en çok bilinen dağıtım Debian temel alınarak hazırlanan Knoppix ve bir dağıtımı temel almamış olan Slax’dır. Ayrıca Mandrake temel alınarak hazırlanan Turkix (yerli) sayılabilir.

Kullanıcılar açısından dağıtımları birbirinden ayıran en önemli faktörler dağıtımların kullandıkları paket yönetim sistemleri, masaüstü ortamları ve yönetim araçlarıdır. Paket yönetim sistemleri yazılımların kurulup kaldırılması için kullanılırken, masaüstü ortamları kullanıcıların sistem gereksinimleri ve ihtiyaç duydukları masaüstü araçları ve konforu açısından önemlidir. Örneğin bazı sunucu dağıtımlarında hiçbir masaüstü ortamı bulunmazken Ubuntu gibi ev-ofis amaçlı bazı dağıtımların farklı masaüstü seçenekleri ile kullanılabilme imkânı bulunmaktadır.

Dağıtım geliştirme modelleri de paket yönetim sistemleri açısında temelde üç grupta incelenebilir. Bu üç grup ikili paket yönetimi, kaynak paket yönetimi ve melez paket yönetimidir. İkili yöntemde paketler yazılımcıların kaynak kodlarından ilgili dağıtımın özelliklerine uygun şekilde derlenerek ikili hale dönüştürülür ve paket depolarından kullanıcılara sunulur. Kaynak paketlerde ise yazılımlar kaynak kodları ile depolarda bulunur, kullanıcılar derleme işlemini kendi bilgisayarlarında yaparlar. Bu şekildeki pek çok dağıtımın paket yönetim sisteminin yazılımların dağıtıma uygun derlenmesi için dağıtıma özgü bir derleme ve inşa sistemi vardır. Melez yöntemde ise bu iki yöntem de kullanılır.
Türkiye’de Fedora üzerinde geliştirilen Turkuaz, Gelecek ve Mandrake üzerinden geliştirilen Turkix, Armador OS 2006 gibi projelerden sonra TUBİTAK bünyesinde Pardus isimli bir dağıtım geliştirilmektedir. Pardus her Bilgisayar okuryazarı’nın kolayca kurup kullanabilmesi amaçlanarak geliştirilmektedir. Bu nedenle kurulumundan yönetimine kadar pek çok araç ve teknoloji Pardus geliştiricileri tarafından özel bir proje olarak geliştirilmektedir.

Finansal güç açısından; Novell tarafından satın alınan ve milyar dolarlık bir bütçeye sahip Suse ve bunun yanı sıra Fedora Core’un da sahibi Red Hat linux dağıtımları ekonomik olarak en büyük özgürlüğe sahiptir. Aynı zamanda, Mandrake’nin (yeni adıyla Mandriva) arkasında ise dünya devi Vivendi-Universal şirketin bulunmaktadır. Kullanımı ve yüklenmesi en rahat olan Linux dağıtımlarından bir tanesi de Ubuntu’dur ve bu dağıtıma Canonical şirketi destek olmaktadır. Bu dağıtım içerisinde bulunan araçlar sayesinde kolay ve sorunsuz kullanım desteği sağlamaktadır.
Mepis, Ubuntu, Yoper, Knoppix, Libranet, Linspire, Xandros ve Adamantix gibi birçok linux dağıtılımında da baz olarak kullanılan Debian; Google da başta olmak üzere birçok web sitesi tarafından başlıca kullanılmaktadır.

Hazır dağıtımların yanı sıra, internet depolarından kaynak kodlar alınarak hazırlanan ve deneyimli kullanıcılara hitap eden bir dağıtım modeli daha bulunmaktadır. Bu dağıtımların en popüleri Gentoo, en geniş kapsamlısı Linux From Scratch, kurulumu en rahat olanı da Source Mage’dir. Bunun yanı sıra; Rock Linux kurulması halinde size özel bir dağıtıma dönüşebilmekte ve iso olarak CD’den kurulacak şekilde hazırlanıp sunulabilmektedir. Günümüzde sunulan birçok linux dağıtılımı Rock Linux’de kurulmuştur ya da geliştirilmektedir.

Sayıları yüzleri bulan bu dağıtımlar gelişiminde temel aldıkları dağıtımlara göre şu şekilde sınıflandırılabilir;

Konu Başlıkları

1 Debian – Debian Tabanlı Dağıtımlar
1.1 Knoppix – Knoppix Tabanlı Dağıtımlar
1.2 Ubuntu – Ubuntu Tabanlı Dağıtımlar
2 Gentoo – Gentoo Tabanlı Dağıtımlar
2.1 Fedora – Fedora Tabanlı Dağıtımlar
2.2 Red Hat Enterprise Linux – RedHat Tabanlı Dağıtımlar
2.3 Diğer RPM Tabanlı Dağıtımlar
3 Slackware – Slackware Tabanlı Dağıtımlar
3.1 SLAX – SLAX Tabanlı Dağıtımlar
4 Başka Bir Dağıtımı Temel Almamış Olan Dağıtımlar
5 Farklı dağıtımlardan ekran görüntüleri
6 Dış bağlantılar

Debian – Debian Tabanlı Dağıtımlar

Dağıtım Açıklama
64 Studio AMD64 Mimarisi üzerinde özel ses ve video üretimi amacıyla kullanılmaktadır.
AbulÉdu
Alinex
Baltix
BeatrIX Çek Cumhuriyetinde geliştirilen kolay kullanımı amaçlayan bir masaüstü dağıtımı.
Bharat Operating System Solutions Hindistan Resmi Kurumlarında kullanılan bir dağıtım.
CubeLinux
DeMuDi Multimedya üretimi için hazırlanmış bir dağıtım.
Dreamlinux Brezilye menşeili Morphix, Elive, Debian ve Kanotix temelli bir dağıtım. Masaüstü Mac OS X’e benzemektedir.
eBox Router/Firewall ve NAS/PDC amacıyla geliştirilen bir dağıtım.
Elive Enlightenment pencere yöneticisi kullanan bir Live CD dağıtımı.
Feather Linux Knoppix tabanlı Fluxbox pencere yöneticisi kullanan bir dağıtım.
Finnix Live CD dağıtımı.
G2Linx
Gibraltar Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
gnuLinEx İspanya menşeili bir dağıtım.
Kanotix Kolay kullanımı hedefleyen KDE Masaüstü ortamını kullanan kurulabilir bir Live CD dağıtımı.
Knoppix İLk Live CD dağıtımı.
LiMux
Linux Mint Eskiden Ubuntu üzerinde geliştirilen Linux Mint, Debian tabanına taşınma kararı almıştır.
Linspire Lindows olarak bilinen kolay masaüstü kullanımını hedefleyen bir dağıtım.
The Linux Router Project Router amaçlı bir dağıtım.
Maemo Taşınabilir Linux cihazları için geliştirme ortamı sunan bir dağıtım.
MEPIS Kurulabilir Live CD dağıtımı.
NepaLinux Morphix tabanlı Nepal dilinde bir dağıtım.
OpenZaurus
Outernet Server
PAIPIX Partekiz menşeili Knoppix ve Kanotix tabanlı bir dağıtım.
Parsix Kanotix tabanlı kurulabilen Live CD dağıtımı.
PingOO Fransa menşeili ve sunucu sürümü de olan okullar gibi topluluk ve organizasyonlar için geliştirilen bir dağıtım.
PSUbuntu
Rxart
Satux JRSC tarafından geliştirilern Brezilya menşeili bir dağıtım.
Skolelinux Okullar için geliştirilmiş Norveç menşeili bir dağıtım.
sidux Kurulabilir live CD dağıtımı. Debian’ın kararsız(Sid) sürümünü kararlı hale getirmeyi amaçlayan bir dağıtımdır.
Symphony OS Mezzo masaüstü ortamı kullanan bir dağıtım.
Trisquel İspanya-GAliçya menşeili bir dağıtım.
Linux Tiger Mac OS X tarzında geliştirlen bir dağıtım.
Tuquito Arjantin menşeili bir dağıtım.
Ubuntu Güney Afrika menşeili Canonical Ltd şirketi tarafından desteklenen, kolay masaüstü kullanımını hedefleyen, GNOME masaüstü ortamı kullanan, yaygın kullanılan bir dağıtım.
UserLinux
Xandros Open Circulation Edition
Xebian XBox için geliştirilen bir dağıtım.

Knoppix – Knoppix Tabanlı Dağıtımlar

Knoppix, Debian tabanlı bir dağıtımdır.

64 StudioAMD64 Mimarisi üzerinde özel ses ve video üretimi amacıyla kullanılmaktadır.

Dağıtım Açıklama
Buildix
Damn Small Linux Kurulabilen küçük bir Live CD dağıtımı.
Kaella Fransızca’ya çevrilmiş Knoppix.
Feather Linux Küçük bir Live CD ve Live USB dağıtımı.
Kalango Brezilya menşeili bir dağıtım.
KnoppMyth
Kurumin Brezilya menşeili bir dağıtım.
Morphix GNOME masaüstü ortamı kullanan bir Live CD dağıtımı.
Musix Özgür multimedya yazılımlarını barındıran bir dağıtım.

Ubuntu – Ubuntu Tabanlı Dağıtımlar 

Ubuntu, Debian tabanlı bir dağıtımdır.

Dağıtım Açıklama
Ubuntu Dünyanın en yaygın Linux dağıtımı.
Xubuntu Ubuntu’nun Xfce kullanan versiyonu. Resmi olarak Canonical tarafından desteklenmektedir.
Kubuntu Ubuntu’nun Kde kullanan versiyonu. Resmi olarak Canonical tarafından desteklenmektedir.
Lubuntu Ubuntu’nun LXDE kullanan versiyonu.
GOS Ubuntu’nun Enlightenment kullanan versiyonu.
Ubuntu Studio Ubuntu’nun stüdyolar için geliştirilen versiyonu.
Edubuntu Ubuntu’nun eğitim amaçlı kullanılan versiyonu.
Sabily İslami Linux dağıtımı.
UbuntuCE Hıristiyanlar için Linux dağıtımı.
Ubuntu Satanic Edition Satanistler için Linux.
PinguyOS Pek çok şeyin hazır geldiği Ubuntu tabanlı bir Linux dağıtımı.
ZorinOS Windows’tan Linux’a geçen kullanıcılara Windows’u aratmamak için geliştirilen bir Linux dağıtımı.
GNewSense Sadece özgür araçların barındırıldığı %100 oranında özgür Ubuntu türevi.
ElementaryOS Elementary projesi tarafından geliştirilen bir Ubuntu türevi.

Gentoo – Gentoo Tabanlı Dağıtımlar 

Gentoo Portage paket yönetim sistemine sahip ve sınırsız özelleştirilebilmeye imkân veren bir dağıtım.

Dağıtım Açıklama
Gentoox XBox için bir dağıtım.
Knopperdisk Live USB amaçlı bir dağıtım.
Kororaa Kolay kurulumu hedefleyen bir dağıtım.
Pentoo Live CD dağıtımı.
Sabayon Linux Kurulabilen Live DVD dağıtımı.
SystemRescueCD Veri kurtarma amaçlı Live CD dağıtımı.
Ututo Arjantin menşeili bir dağıtım.
VidaLinux Anaconda yükleme sistemini kullanan bir dağıtım.

Fedora – Fedora Tabanlı Dağıtımlar 

RPM Paket yönetim sistemini kullanan bir dağıtım.

Dağıtım Açıklama
Aurox Polonya menşeili eğitim ve multimedya kullanımı amaçlı bir dağıtım..
Aurora SPARC Linux SUN Sparc mimarisi için bir dağıtım.
BLAG Linux and GNU
K12Linux and K12LTSP LTSP destekli bir dağıtım.
Linux XP Kolay kullanım ve yüklümü amaçlı bir dağıtım.
Linpus Linux Çin menşeili bir dağıtım.
Yellow Dog Linux PowerPC mimarisi için bir dağıtım.

Red Hat Enterprise Linux – RedHat Tabanlı Dağıtımlar 

RPM Paket yönetim sistemini kullanan bir dağıtım.

Dağıtım Açıklama
Asianux Sponsorlarca desteklenen uzakdoğu dilleri desteği veren bir dağıtım.
CentOS Sunucu amaçlı yaygın kullanılan bir dağıtım.
ClarkConnect Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
Scientific Linux Fermilab ve CERN tarafından desteklenen mühendislik amaçlı bir dağıtım.
SME Server Kolay yönetimi amaçlayan CentOs tabanlı küçük bir dağıtım.
White Box Enterprise Linux

 

Diğer RPM Tabanlı Dağıtımlar

Dağıtım Açıklama
aLinux Peanut Linux olarak da bilinen ev kullanımını amaçlayan bir değıtım.
ALT Linux Master, Compact ve Junior sürümleri olan Kril alfabesi destekli bir dağıtım.
Annvix Mandriva tabanlı güvenlik hedefleyen bir dağıtım.
Ark Linux kolay öğrenme ve kullanmayı amaçlayan bir dağıtım..
Berry Linux Fedora tabanlı Japonca destekli bir dağıtım.
CAElinux PCLinuxOS tabanlı mühendislik dağıtımı.
Caixa Mágica Portekiz menşeili bir dağıtım.
Caldera Linux SCO Firması tarafından satın alınan eski bir dağıtım.
cAos Linux Eski donanımlara destek veren bir dağıtım.
EduLinux Eğitim amaçlı bir dağıtım.
EnGarde Secure Linux Güvenlik amaçlı sunucu dağıtımı.
Lapis Türkiye menşeili, Gnome masaüstü ortamını kullanan, sistemin genelinde Zemberek imla denetimi ile imla denetimi yapabilen, kullanımı ve kurulumu basit PCLinuxOS tabanlı güzel bir dağıtım.
Linkat İspanya-Katalonya hükümetince desteklenen bir dağıtım.
Mandriva Linux Yaygın kullanılan ve kolay kullanımı amaçlayan bir dağıtım.
Mageia Bir Mandriva Linux çatallaması.
MCNLive Multimedya amaçlı Mandriva tabanlı Live CD ve Live USB dağıtımı.
PCLinuxOS Mandriva tabanlı bir dağıtım..
QiLinux İtalya menşeili sunucu sürümü de olan bir dağıtım.
Red Flag Linux Çin menşeili bir dağıtım.
Red Hat Linux Fedora Core ve Red Hat Enterprise Linux olarak bölünen esk bir dağıtım. Son sürümü 2003’deçıkmıştı.
SAM Linux XFce Masaüstü ortamı kullanan PCLinuxOS tabanlı bir dağıtım.
SUSE Linux – SUSE Enterprise Linux Novell Firmasınca desteklenen ve Avrupa’da yaygın kullanılan bir dağıtım.
Trustix Güvenlik amaçlı bir dağıtım..
Turbolinux
Vine Linux Japonca destekli bir dağıtım.
YOPER Yeni Zelanda menşeili bir dağıtım.

Slackware – Slackware Tabanlı Dağıtımlar

Yüksek ölçeklenebilirlik özelliği ile öne çıkan ve ileri seviye kullanıcıların veya Linux sistemleri öğrenmek isteyenlerin tercih ettiği bir dağıtım.

Dağıtım Açıklama
Austrumi 50MB’lık Live Cd dağıtımı.
BasicLinux Eski 386 sistemler için tasarlanmış küçük bir dağıtım.
Frugalware
GoblinX
HostGIS
NimbleX
Slackintosh PowerPC mimarisi için bir dağıtım.
Slamd64 x86-64 mimarisi için bir dağıtım..
Bluewhite64 An unofficial port of Slackware to the x86-64 architecture.
SLAX Sadece Live CD olarak kullanılması önerilen masaüstü dağıtımı.
Topologilinux MS Windows üzerinde çalışan bir dağıtım.
Truva Linux Slackware tabanlı Türkçe Linux dağıtımı.
Vector Linux Eski donanımlara desteği olan kolay kullanımı hedefleyen bir dağıtım.
Zenwalk Linux

SLAX – SLAX Tabanlı Dağıtımlar

Arudius
BackTrack
DNALinux
SLAMPP

Başka Bir Dağıtımı Temel Almamış Olan Dağıtımlar 

Kendine özgü paket yönetimi sistemiyle veya diğer özellikleri nedeniyle belli bir dağıtımı temel almamış olan dağıtımlar.

 

Dağıtım Açıklama
Arch Linux Pacman paket yönetim sistemini kullanan, x86 ve amd64 mimarisini destekleyen, deneyimli kullanıcıların tercih ettiği bir dağıtım.
Coyote Linux Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
CRUX i686 Mimarisi için optimize edilmiş, kaynak koddan kurulum sağlayan paket yönetim sistemi olan, hafif bir dağıtım.
DD-WRT Firewall için bir dağıtım.
DeLi Linux Eski sistemlerde çalışabilen bir masaüstü dağıtımı.
Devil-Linux Cd ile çalışan firewall/router/sunucu amaçlı bir dağıtım.
DSLinux Nintendo DS için bir dağıtım.
dyne:bolic Sadece özgür yazılımları barındıran bir Live CD dağıtımı.
Familiar Linux iPAQ için bir dağtım.
Fli4l Floppy diskette çalışan router dağıtımı.
Foresight Linux Conary paket yönetim sistemi kullanan bir dağıtım.
FREESCO
GeeXboX Multimedya amaçlı bir dağıtım.
GoboLinux
Hikarunix Go oyunu için bir dağıtım.
IPCop Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
iPodLinux Apple iPod için bir dağıtım.
Jlime HP Jornada için bir dağıtım.
Lunar Linux
Lycoris
MCC Interim Linux
MkLinux
Mobilinux
MontaVista Linux
NASLite
NimbleX
Nitix
OpenWrt
Pardus Türkiye menşeili ve TÜBİTAK-UEKAE tarafından desteklenen bir dağıtım. PiSi paket yönetim sistemi ve COMAR sistem yönetimi gibi araçları kullanan, YALI yükleme sistemi ile kolay yükleme yapılabilen KDE masaüstü ortamı bulunan kolay kullanımı hedefleyen bir dağıtım.
PS2 Linux PS2 için bir dağıtım.
Puppy Linux Eski sistemlerde çalışabilen bir masaüstü dağıtımı.
Rocks Cluster Distribution
ROOT GNU/Linux
rPath
Sentry Firewall
SliTaz GNU/Linux
SmoothWall Router/firewall amaçlı yaygın kullanılan bir dağıtım.
Softlanding Linux System
Sorcerer
Source Mage GNU/Linux
Tinfoil Hat Linux
tomsrtbt
Tuga İtalya menşeili bir dağıtım.
Yggdrasil Linux/GNU/X




ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.